Szkoły Montessori vs szkoły waldorfskie

Na tej stronie:

Placówki Montessori
Placówki waldorfskie
Główne podobieństwa między szkołami Montessori i szkołami waldorfskimi
Główne różnice między szkołami Montessori i szkołami waldorfskimi

Placówki Montessori

Podejście Montessori stanowi unikalną alternatywę dla głównego nurtu szkolnictwa. Charakteryzuje się m.in. podejściem skoncentrowanym na uczniu. W Polsce placówki Montessori są dużo popularniejsze niż placówki waldorfskie/steinerowskie. Zarówno jedne jak i drugie to w większości przedszkola i czasami także szkoły podstawowe, które funkcjonują jako szkoły prywatne.

Klasy mieszane

W szkołach Montessori, w odróżnieniu od szkół tradycyjnych, klasy składają się z uczniów w różnym wieku. W przedszkolach i szkołach podstawowych występują często grupy wiekowe obejmujące dzieci z trzech różnych roczników, np. zajęcia dla maluchów od noworodków do dzieci trzyletnich, klasy przedszkolne dla dzieci w wieku 3-6 lat oraz klasy podstawowe dla dzieci w wieku 6-9 i 9-12 lat.

Decentralizacja nauczania

W szkołach Montessori uczniowie poruszają się po klasie, pracują nad własnymi zadaniami, komunikują się i współpracują ze sobą. Nauczyciele prawie nigdy nie prowadzą wspólnych zajęć dla całej klasy. Zamiast tego obserwują, służą pomocą, czasami udzielają uczniom krótkich "lekcji" (indywidualnych lub w małych grupach).

Wolność i elastyczność

Uczniowie mają dużo swobody w wyborze zadań, projektów i materiałów do nauki. Podczas gdy nauczyciele udzielają wskazówek, uczniowie wybierają zajęcia, które najbardziej ich interesują. Rozwijają swoje zainteresowania i zaspokajają ciekawość.

Konkretne uczenie się

Dzieci pracują z wieloma praktycznymi materiałami, takimi jak bloki, cylindry, belki czy wieże. Konkretna nauka jest głównym celem, szczególnie w przedszkolu i szkole podstawowej. W liceum następuje przejście do nauki bardziej abstrakcyjnej.

Minimum zabawy z udawaniem

Praca zorientowana na zadania jest ważniejsza od zabawy. Maria Montessori preferowała nazywanie zabawy dzieci właśnie „pracą”. W klasie nie ma lalek, maskotek, domków dla lalek, dziecięcych kuchni itp. Zamiast tego są prawdziwe kuchnie, prawdziwe (dziecięce) meble, narzędzia pracy, produkty spożywcze, przybory kuchenne i inne praktyczne przedmioty, z którymi dzieci mogą pracować.

Niezakłócony czas pracy

Uczniowie mają co najmniej jeden pełny nieprzerwany okres pracy, około trzech godzin dziennie. Nieprzerwany cykl pracy pozwala dzieciom realizować wybraną przez siebie aktywność przez długi czas, bez rozpraszania uwagi.

Kształcenie charakteru

Choć nauka jest ważna, to celem szkół Montessori jest kształcenie tzw. całego dziecka: jego charakteru, poczucia własnego "ja" i wartości. Dla przykładu, uczniowie uczą się dbać o siebie samych, o siebie nawzajem i o swoje otoczenie.

Minimum techniki

W większości szkół Montessori w bardzo niewielkim stopniu, jeśli w ogóle, stosuje się zdobycze współczesnej techniki. Jest to szczególnie widoczne we wczesnych latach. Komputery, tablety, tablice, telewizory i podobne urządzenia są rzadko używane.

Placówki waldorfskie

Filozofia szkoły waldorfskiej skupia się na uczniach. Podobnie jak szkoły Montessori, szkoły walfdorfskie (steinerowskie) mają wiele cech, które odróżniają je od szkół tradycyjnych.

Zindywidualizowany program nauczania

W szkołach waldorfskich uczniowie nie są zmuszani do „przyjęcia” uniwersalnego programu nauczania. Mają swobodę pracy w wielu dziedzinach i realizują własne zainteresowania.

Edukacja "całego" dziecka

Podejście waldorfskie nie koncentruje się wyłącznie na podstawowym programie nauczania. Celem jest kształcenie "całego" dziecka: "głowy, serca i rąk". Dzieci uczą się głową, sercem i rękami. Nauczyciele waldorfscy rozwijają zdolności dziecka do myślenia, odczuwania i działania.

Opóźnienie edukacji formalnej

Formalna nauka rozpoczyna się później niż w większości tradycyjnych szkół. Dzieci nie uczą się podstawowych przedmiotów, takich jak matematyka i czytanie co najmniej do klasy 1.

Skupienie się na kreatywności i sztuce

Sztuka i muzyka mają bardzo duże znaczenie w programie nauczania. Jest on nimi nasycony. Większość przedmiotów jest nauczana za pośrednictwem przekazów artystycznych, poprzez historię, sztuki wizualne, taniec, muzykę i rękodzieło.

Nauka poprzez wyobraźnię

W przedszkolu dzieci są zachęcane do zabaw w udawanie i zabaw wyobrażeniowych. W klasie jest dużo zabawek, materiałów plastycznych i gier. Dzieci spędzają dużo czasu bawiąc na świeżym powietrzu. Uważa się, że rozwija to ich wyobraźnię i umiejętności społeczne.

Nauka poprzez zadania praktyczne

Do klasy 3 uczniowie wykonują wiele konkretnych i empirycznych czynności. Biorą udział w różnych praktycznych zadaniach, takich jak gotowanie, sprzątanie i ogrodnictwo. Uczą się również stolarki, prac ręcznych i szycia.

Skupienie na naturze

Uczniowie otrzymują wiele naturalnych materiałów do pracy. Edukacja środowiskowa i nauka na świeżym powietrzu są bardzo ważne. Dzieci uczą się doceniać przyrodę i jej wartość.

Minimum techniki

Większość szkół waldorfskich nie używa urządzeń technicznych takich jak telewizory, komputery i tablety. Uważa się, że zbyt długi czas spędzony przed wszelkiego rodzaju ekranami może hamować wzrost fizyczny i ograniczać interakcje społeczne dzieci. Może to zakłócać ich rozwój społeczny i procesy poznawcze.

Główne podobieństwa między szkołami Montessori i szkołami waldorfskimi

Elastyczny program nauczania: Ani szkoły Montessori, ani szkoły waldorfskie nie mają sztywnego programu nauczania. Uczniowie mogą wybrać własne zajęcia i zadania, korzystając ze wskazówek nauczyciela. Mogą również w większości pracować we własnym tempie.
Decentralizacja nauczania: Nauczyciele w placówkach montessoriańskich i waldorfskich rzadko udzielają wykładów całej klasie. Uczniowie mogą swobodnie poruszać się po klasie, pracować samodzielnie lub w grupach i realizować swoje zainteresowania.
Edukacja holistyczna: Zarówno szkoły Montessori, jak i waldorfskie mają na celu edukację i rozwój całego dziecka. Kładą duży nacisk na zdobywanie praktycznych umiejętności, rozwijanie właściwych cech charakteru i uczenie się istotnych wartości.
Konkretne uczenie się: Zarówno podejście Montessori, jak i waldorfskie kładą nacisk na konkretną naukę. Dzieci pracują z dużą ilością materiałów praktycznych i uczą się ważnych umiejętności.
Ograniczenie techniki: Zarówno szkoły Montessori jak i szkoły waldorfskie ograniczają korzystanie z nowoczesnej techniki. Jednak szkoły waldorfskie są pod tym względem bardziej surowe.

Główne różnice między szkołami Montessori i szkołami waldorfskimi

Nauczanie: Szkoły Montessori koncentrują się bardziej na podstawowej edukacji, przynajmniej w przedszkolu. Waldorfskie szkoły zwykle nie wprowadzają nauki formalnej aż do klasy pierwszej lub drugiej.

Praca i zabawa: Szkoły Montessori preferują pracę niż zabawę. Nawet w przedszkolu nauczyciele Montessori zwykle zniechęcają do zabaw opartych na udawaniu (a przynajmniej nie zachęcają do tego). Szkoły waldorfskie stawiają przede wszystkim na zabawę; jest to najważniejsza aktywność dziecka, zwłaszcza w przedszkolu.

Sztuka: Szkoły waldorfskie kładą duży nacisk na sztukę i muzykę w całym programie nauczania. Muzyka, teatr, taniec, sztuki wizualne i inne formy artystyczne są wplecione w wiele zajęć. Szkoły Montessori w mniejszym stopniu skupiają się na sztuce i muzyce.

Natura: Zarówno szkoły waldorfskie, jak i szkoły Montessori edukują dzieci o naturze i prowadzą zajęcia na świeżym powietrzu. Jednak to szkoły waldorfskie bardziej się na tym skupiają.

Aby dowiedzieć się więcej o różnych podejściach przedszkolnych, o różnicach pomiędzy szkołami i przedszkolami Montessori, waldorfskimi i Reggio Emilia, przeczytaj nasz przewodnik. Opisujemy również szkoły i przedszkola w różnych miastach Polski, takich jak np. Toruń, Rzeszów, Olsztyn, Kielce, Bielsko-Biała, Gliwice.

Osoby, które to czytały, również oglądały:

Warto przeczytać

4. Expo Szkół Niepublicznych, 10 lutego 2024 r. O tegorocznych targach

Szkoły Montessori vs szkoły waldorfskie

Porównanie szkół Montessori ze szkołami waldorfskimi w Polsce

Zajęcia i obozy

Placówki Montessori

Klasy mieszane

Decentralizacja nauczania

Wolność i elastyczność

Konkretne uczenie się

Minimum zabawy z udawaniem

Niezakłócony czas pracy

Kształcenie charakteru

Minimum techniki

Placówki waldorfskie

Zindywidualizowany program nauczania

Edukacja "całego" dziecka

Opóźnienie edukacji formalnej

Skupienie się na kreatywności i sztuce

Nauka poprzez wyobraźnię

Nauka poprzez zadania praktyczne

Skupienie na naturze

Minimum techniki

Główne podobieństwa między szkołami Montessori i szkołami waldorfskimi

Główne różnice między szkołami Montessori i szkołami waldorfskimi